Venda en Tsonga

Aan al het moois komt een einde zegt men. Aan ons mooie verblijf op The Coral Tree Campsite komt vandaag een einde. We kijken met veel voldoening terug op dit exclusieve, verborgen plekje. We nemen afscheid van Ralph, de eigenaar en vertrekken met een al warm wordend zonnetje noordwaarts. Ons einddoel is Makhado, of Louis Trichardt (men spreekt het hier uit als triggart) zoals de plaats vroeger heette maar nu ook nog zo gebruikt wordt. De stad is nu veroemd naar een zwarte verzetsheld, vroeger naar een blanke boer die tegen hem vocht.

Het is qua afstand maar iets van 124 kilometer, maar we kennen ondertussen de reistijden. We gaan ook niet meteen naar onze nieuwe plek, maar we willen het gebied daar net buiten verkennen. Dat staat namelijk bekend om de Afrikaanse Venda cultuur. Hier leven onder meer de Venda en Tsonga en Shangaan bevolkingsgroepen. De Venda is één van de 9 zwarte bevolkingsgroepen in Zuid Afrika. Ze leven nog grotendeels traditioneel, in Roundavels of andere hutten omdat dat simpelweg goedkoper is dan het bouwen van modernere huizen.

Het eerste deel van de weg die we volgen is van goede kwaliteit en we schieten dan ook lekker op. We stoppen alleen even bij een groep vrouwen die op het land aan het werk zijn en tussen de kruiden staan. Als ze ons opmerken, gaan ze allemaal zwaaien en poseren voor de foto. Ze hebben de grootste lol. Hoe verder we komen, hoe slechter de weg wordt. Een bord met “pas op, potholes” ontbreekt, want dan had men heel wat van deze borden neer kunnen zetten. Wat een gaten in de weg. Het wordt slalommen alsof je op de skipiste een helling af gaat. Bij Mamalia is het nog gekker en zijn er meer gaten dan weg. Te voet of op zo’n oude zware fiets waar hier op gereden wordt gaat zeker zo snel. Dan maar af en toe naast de weg rijden in plaats van er op zoals de andere auto’s ook doen. Alleen een zware truck met oplegger raast als een gek over de weg, niemand ontziend en een enorme stofwolk achterlatend. Wat een gek.

We doen er dus een stuk langer over maar dat maakt voor ons niet uit. We genieten toch wel van de omgeving en de mensen langs de weg die ons, bijna niemand uitgezonderd, verbaasd aanstaren. Wat doen 2 blanken hier. En als we even stil staan om te kijken of een foto te maken, tovert men den glimlach te voorschijn en poseren voor het perfecte plaatje. 

We bereiken het plaatsje Elim, het centrum van de Venda cultuur. Hier is een grote luxe shoppingmall, zoals we er al een paar hebben gezien en zo’n enorm contrast vormen met alles er om heen. We gaan op zoek naar een locatie waar er wifi is, om zo mijn verhalen te kunnen uploaden van de afgelopen dagen. We komen uiteindelijk bij de KFC terecht. We maken een  bestelling en ik word meteen aangesproken door een man die in Koeterwaals tegen me gaat staan praten. Omdat ik nks terug kan zeggen en alleen mijn schouders kan ophalen, gaat hij over in een gebrekkig Engels en begint spontaan met een lesje in Tsonga taal. Hij zegt: Avuxeni (goedemorgen). Ik moet dan zeggen: “Ahe” en vervolgens vragen: minjhani? (Hoe gaat het?) Antwoord: Ni pfukle na khensa. (Het gaat goed, dank u). Ik kom haast niet van hem af maar als ik hem een kop chocolademelk geef, pak ik snel mijn cappucino’s en loop verder. We kunnen inderdaad de verhalen uploaden, dus onze volgers krijgen nu in 1 keer 5 verhalen.

We vragen aan diverse mensen of men weet waar het marktje, waar kooplui uit de wijde omtrek hun waren aanbieden te vinden is. We krijgen niet echt een antwoord op deze vraag, dus vraag ik waar de woodcrafter en pottery te vinden zijn. Dat levert hele discussie op onderling en echt wijzer wordt ik niet. We gaan maar even verder. Buiten de shoppingmall is wel een andere lokale markt, of tevens het centrum van alle dagelijkse activiteiten met fruitstalletjes, containers met kapsalons, minisupermarktjes (vaak ook niet groter dan een container) en dergelijke. We worden regelmatig gevraagd waar we vandaan komen, hoe we hier zijn gekomen en waar we verblijven. Als we zeggen dat we zelf hier met de auto zijn, vinden ze dat maar wat vreemd. Toeristen komen hier blijkbaar niet of niet vaak, want we zijn echt een attractie. Mijn camera is de grote vriendenmaker, want bijna niemand uitgezonderd poseert graag en wil van alles van ons weten. We lopen de hele markt af en hebben wel iets van 20-30 keer moeten stoppen en foto’s moeten/mogen maken. En als ik dan de foto laat zien en men vindt dat ze er niet goed op staan, moet de foto opnieuw. Ik probeer nogmaals of men ons kan vertellen waar ik de woodcrafters en potteries kan vinden. Als ik dat aan een paar dames voorleg, ben ik ineens het middelpunt van de belangstelling en loop ik even later door met 4 versies van plaatsen en routes waar ik moet zijn. Men is het blijkbaar niet allemaal eens. Maar behulpvaardig en vriendelijk is men wel. We besluiten het advies van 1 van de dames te volgen. We moeten naar Mashamba. Het is een stukje terug rijden. Een aantal kilometers verderop vraag ik het nog eens en onze route wordt bevestigd. 

Op de weg daar naar toe zie ik een bordje met ‘Thomas Kubayi, woodcrafting’ er op. Ik heb over deze man gelezen op internet op een pagina over de vendakunstenaars. Na enig zoekwerk komen we bij een bijzondere schuur waar sculpturen buiten staan. Een man komt naar ons toe. Het is inderdaad Thomas Kubayi. We zijn dan niet in Mushamba maar in Tshivhuyuni. Hier is de houtsnijwerkplaats en een roundavel waar zijn werk staat samen met dat van Kenny Nonyani, een student van hem die al 11 jaar zijn lessen volgt. We krijgen een stukje uitleg over hun werkwijze (beitels gemaakt van zadelpennen van een fiets als steel met een beitelmes gemaakt van veerbladen van een auto) en over het Ironwood wat ze gebruiken. Er staan heel mooie beeldjes en sculpturen en ook diverse handgemaakte instrumenten. We hebben een leuk,gesprek en vertrekken met de aankoop van een mooi beeldje. Thomas wijst ons ook de weg naar de voor Vendaberippen beroemde Mukondeni-pottenbakkerij. Het vinden van de weg blijkt lastiger dan gedacht. Want nergens staat wat aangegeven, maar een allervriendelijkste man vraagt ons hem te volgen naar iemand die ons kan vertellen waar de pottery is. En zo komen we toch midden in weer een ander stukje dorp bij de pottery, Hier werkt een groepje vrouwen in de pottenbakkerij en maken kleine maar ook heel grote potten. De klei waarvan ze deze maken, halen ze uit de rivier verderop. We kijken een tijdje rond en Ook hier nemen we een paar souvenirs mee. Dan gaan we terug via Elim naar Louis Trichardt. Tenminste... Dat willen we. Maar George, onze auto, gaat tegensputteren en we rijden hortend en stotend over de weg. De auto komt niet meer lekker vooruit en het is toch nog wel 20 kilometer naar onze stop. Met behoorlijk wat moeite bereiken we Louis Trichardt en bij de eerste de beste benzinepomp stop ik. Ik denk dat er iets met de olie of oliefilter aan de hand is. Een groepje werklui van de benzinepomp kijkt met me mee onder de motorkap, maar zien niks bijzomders. De olie is goed. Ze adviseren ons om even verderop naar de Nissangarage te gaan. Onze 4x4 is een Nissan. Daar aangekomen vertel ik, voor zover dat gaat, wat de problemen zijn. Ze komen na de moterkap geopend te hebben al snel tot de conclusie dat 1 van de 2 accu’s die in de auto zitten kapot is. We mogen geluk hebben dat de accu voor de koelkast een beetje het werk heeft overgenomen en dat we daardoor de garage hebben kunnen bereiken. Anders hadden we ergens aan de kant van de weg gestaan. De service is geweldig, want een accu laat men meteen komen van een leverancier en deze wordt direct  gemonteerd. Een uur na aankomst rijden we weg met een herstelde auto. Het is al sluitingstijd voor de garage en iedereen gaat al weg, maar morgen gaan we hen extra bedanken met een taart. We hoeven nog maar 1 kilometer tot de B&B waar we verblijven. Protea B&B heet ons volgende verblijf. We hebben, omdat we hier maar 1 nacht blijven, een plek in de B&B geboekt. We worden hartelijk ontvangen door,een alleraardigst echtpaar en nemen een heerlijk koel drankje. Want dat gaat er wel in met een dag van 34 graden. Die avond eten we op advies van hen bij Ocean Basket en nuttige een heerlijke schotel met seafood.  Dan is het tijd om alle foto’s van vandaag te sorteren en mijn verhaal te schrijven. Het is nu al middernacht.